آیت الله دکتراسماعیل گندمکار

سلطان اسحاق یا سلطان سهاک (۶۷۵ - ۷۹۸) مؤسس مسلک اهل حق است. اهل حق وی را به نام‌های سلطان حقیقت و صاحب کرم نیز می‌شناسند. اهل حق او را مظهر جلوهٔ ذات حق می‌دانند.^[۱]

زندگی‌نامه [ویرایش]

وی از طایفهٔ اکراد است که نسبش به حضرت امام موسی کاظم می‌رسد و در اواخر سده ۷ هجری قمری در قریه برزنجه واقع در شهرستان سلیمانیه عراق چشم به جهان گشود.^[۲] پدرش شیخ عیسی برزنجه‌ای رئیس قادری‌های آن زمان بوده است و خانقاه و مریدانی داشته است و مادرش خاتون رزبار دختر حسین بگ جلد بوده است، که یکی از هفت تن می‌باشد. بعد از درگذشت پدر مریدان او گرد سلطان سهاک جمع شدند و برادران بنای مخالفت را با او نهادند. از این رو از برزنجه به قریه شیخان در کردستان ایران هجرت کرد و در آنجا نیز درگذشت. ^{[۳] [۴]}

سلطان اسحاق در جوانی به تحصیل حکمت، فلسفه و ادبیات پرداخت. بعد به فقه متوجه گردیده و در بیشتر رشته‌ها مقامی ارجمند یافت. سلطان اسحاق سرزمین‌های اورامان، جوانرود، گوران و کوه‌های دالاهو را که برای پیشرفت کار خود مناسب می‌دانست، برگزید و با گروهی از یاران کرد (پیر بنیامین، پیرموسی، پیر داود) زادگاه خود را ترک و به پردیور رفت. در مورد تحصیلات سلطان اسحاق برخی معتقدند که سلطان اسحاق سواد ظاهری نداشت و از میان یارانش فقط پیرموسی سواد داشته است.^[۵]

کلام سرانجام [ویرایش]

گفتارهای سلطان اسحاق در سرانجام که از کتب مقدس اهل حق به شمار می رود، جمع آوری شده است. سرانجام به معنی عاقبت و آخر کار است و شامل کلیه‌ی متونی است که سلطان اسحاق (۶۷۵- ۷۹۸ هجری) و یارانش در قرن هشتم هجری بیان کرده‌اند. این متون سرودها و نیایش‌ها و ادعیه و آداب و رسوم مذهبی و مسلکی و نذر و نیاز و قربانی‌ها را در برمی‌گیرد و بیشتر مطالب آن سینه به سینه منتقل شده است.^[۶] کلام سرانجام به گویش گورانی نوشته شده است.

خاندان‌های حقیقت [ویرایش]

یکی از کارهای مهم سلطان اسحاق، تشکیل خاندان‌های حقیقت به نام‌های شاه‌ابراهیمی، یادگاری، خاموشی، عالی‌قلندری، میرسوری، مصطفایی و حاجی باویسی بوده است. بعد از سلطان نیز چهار خاندان دیگر به نام‌های ذوالنوری و آتش‌بیگی و شاه‌حیاسی و باباحیدری تاسیس شدند.^[۷]

منابع [ویرایش]